195

22ص.

علم اكر شاخهاي از رياضي است كه به سبب نگارش رسالات، شروح و حواشي مهم در آن به شكل سنتي علمي در تمدن اسلامي درآمده بود. اين سنت اگر چه به عنوان دانشي رياضي عمدتا شامل قضايايي در مثلثات كروي است اما چنانكه با مراجعه به ديگر آثار ميتوان دريافت، اين قضايا غالباً به عنوان دانشي مقدماتي براي حل مسائل نجومي به كار گرفته ميشدند. كتاب الاكر از تئودوسيوس و اشكال الكريه از منلائوس دو اثر شاخص در اين زمينه در علم يونانياند. در دورۀ علم اسلامي اين دو اثر به عربي ترجمه و تحرير و شروح و حواشي متعددي بر آنها نوشته شد. در اين ميان تحرير كتاب الاكر لثاوذوسيوس از نصيرالدين طوسي و تعليقات علي اكر ثاوذوسيوس از محمدباقر يزدي بر تحرير مذكور از اهميت خاصي برخوردارند. در اين مقاله ضمن معرفي نسخههاي اين رساله و عرضۀ متن تصحيح شدۀ آن سعي ميشود تا پاسخي به اين سؤال داده شود كه چرا بايد حاشيهاي بر كتابي رياضي اهميتي خاص بيابد.

تاريخ علم

1397

16

2

141-172

پاييز و زمستان