23

The study of the course of developing the Iran mathematics textbooks in the past century and recognition social changes role in development

بررسي دقيق تاريخي كتاب هاي درسي رياضي مي تواند براي درك آموزش رياضي در گذشته و اكنون بسيار مهم باشد و بينشي دربارۀ اهداف، محتوا، معلم، دانش آموز و جامعه در دوره هاي زماني گوناگون به ما بدهد. هدف پژوهش حاضر مطالعۀ سير تحوّل كتاب هاي درسي رياضي ابتدايي و راهنمايي از 0921 تا 0832 و بررسي نقش تحوّلات اجتمايي در آنهاست. اين مطالعه يك مطالعۀ تلفيقي، شامل مطالعۀ زمينه يابي و تحليل محتواي كتاب درسي است. در پژوهش حاضر از دو رويكرد كمّي و كيفي استفاده شد. در واقع مصاحبۀ نيمه ساختار يافته با صاحبنظران آموزش رياضي مكمل يافته هاي تحليل محتوا بود و به سه سوسازي داده ها كمك كرد. نتايج تحليل محتواي بيش از 09911 صفحه از 29 ينوان كتاب درسي رياضي ابتدايي و راهنمايي و مصاحبه با سي نفر از صاحبنظران نشان داد برنامه هاي آغاز آموزش رسمي سودمندي اجتمايي داشت. هم چنين، كتاب ها از 0921 تا ميانۀ قرن گذشته تغيير چنداني در محتوا نداشتند. در 0893 رويكرد تلفيقي براي تأليف كتاب هاي درسي مورد توجه بود. در 0831 با توجه به پيشرفت هاي يلم روانشناسي و رياضيات جديد رويكرد تازه اي در تأليف كتاب ها به كار رفت. تغييرات يمدۀ محتواي كتاب هاي 0831 به بعد را مي توان اين گونه طبقه بندي كرد: ورود ناگهاني رياضيات جديد؛ تغيير روش هاي آموزش رياضي؛ افزايش موضوع ها؛ تغيير از موضوع هاي سنتي به جديد از پايه هاي بالا به پايين؛ تغيير و افزايش راهبردهاي حل مسأله و تجريد. بعد از 0831 با وقوع انقلاب اسلامي و به دنبال آن انقلاب فرهنگي برنامه هاي آموزش رياضي تحوّل اساسي بي نظيري داشت. اين برنامه ها با تمام نقاط قوّت و ضعف خود سي سال است كه در مدارس استفاده مي شود.

سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي پژوهشكده برنامه ريزي درسي و نوآوري 1390

1390